“İslam hukuk usulü”, “İslam hukuk metodolojisi” ya da “fıkıh usulü”, fıkhın
temel kaynaklarını ve bunlardan hüküm çıkarmaya yarayan kuralları konu
edinen ilim dalının adıdır. Bu ilim dalı, önemini şu üç nokta-i nazardan
almaktadır. Birincisi; fıkhın bir dalını oluşturmakta ve fıkhın diğer dalı olan
fürûa temel ve dayanak teşkil etmektedir. İkincisi; sadece fıkhın usulü
olarak kalmamış; bilakis bütün İslamî ilimler için mihenk taşı olmuş ve
İslamî ilimlerin ortak bir metodolojisi olarak hüsnü kabul görmüştür.
Üçüncüsü; kurallar manzumesi ve kanunlar mecmuasından müteşekkil
olan hukuk sistemlerine, hukukî düzenlemelerin arka planında esas
alınması gereken bir hukuk mantığının ve ruhunun olması gerektiğini
göstermiştir. Bu yönüyle İslam hukuk usulü, Müslümanlar tarafından
geliştirilen ve hukuk tarihine armağan edilen orijinal ve özgün bir
sistemdir.